Polscy naukowcy – podróżnicy i odkrywcy. Te podróże zmieniły świat

Zawód naukowca to nie tylko zamiłowanie do eksperymentów i badań laboratoryjnych. To ciągłe poszukiwanie obserwowanie otaczającego świata. Polscy naukowcy byli też wielkimi podróżnikami i odkrywcami. Oto kilka niesamowitych postaci, które nie bały się stawiać czoła nieznanemu – i były w tym genialne!

Paweł Strzelecki – wielki badacz Australii

Tej postaci chyba nie trzeba przedstawiać. Był pierwszym Polakiem, który samotnie okrążył świat. Jego badania przyrody są imponujące. Prowadził ekspedycje naukowe po Ameryce Północnej, a w 1839 roku udał się w nieznane rejony Australii, by poznać jej bogactwa geologiczne i przyrodnicze. To ta podróż była przełomem w życiu i karierze naukowej podróżnika. Dokonał pierwszych badań naukowych na tym terenie i odkrył nowe gatunki roślin i zwierząt.

Jego najsłynniejszym odkryciem jest najwyższy szczyt Australii, to on nadał mu nazwę Góra Kościuszki. Strzelecki odkrył również, że w wielu miejscach znajdują się złoża złota, co niestety przez wiele lat stanowiło tajemnice. Równocześnie korygował na mapach położenie geograficzne wysp, rzek i gór. Zwieńczeniem jego wieloletniej pracy było stworzenie pierwszej mapy geologicznej opisującej tereny Australii. Dzięki swojej odwadze i ciekawości Strzelecki odegrał kluczową rolę w pozyskiwaniu wiedzy o Oceanii.

Zofia Kielan-Jaworska – poszukiwaczka dinozaurów

Paleontolożka Zofia Kielan-Jaworska stała się prawdziwą bohaterką, w niezwykle ciężkich czasach. Lata szkolne bohaterki przypadły na czas II wojny światowej. Dopiero na początku lat 60. była w stanie wyjechać z kraju i poprowadzić między innymi polsko-mongolskie wyprawy paleontologiczne. Zdobyła sławę dzięki odkryciom nowych gatunków dinozaurów.

Jej wyprawy na Gobi w Chinach zaowocowały znalezieniem 20 nowych gatunków dinozaurów, w tym sześciometrowego Gallimimusa, który później stał się inspiracją dla filmu „Jurassic Park”. W trakcie wypraw na Gobi, ze skał kredy i paleogenu pozyskała cenne okazy krokodyli, jaszczurek, żółwi i ptaków. Badania tych znalezisk są nadal kontynuowane i publikowane w renomowanych czasopismach naukowych.

To może Cię zainteresować: 7 miejsc w Polsce związanych z polskimi Superbohaterami, które koniecznie musisz odwiedzić

Podczas ekspedycji w Mongolii skoncentrowała się na badaniu prymitywnych ssaków, stając się jednym z wiodących ekspertów na świecie w dziedzinie pierwotnych ssaków. Nasza bohaterka w swojej karierze opublikowała koło 220 artykułów naukowych. Wyprawy Zofii Kielan – Jaworskiej pozwoliły zgłębić tajemnice dawnych ekosystemów i historii życia na Ziemi. Opracowania wyników badań nad skamieniałościami, które trwają nadal, stanowią ważny wkład w światową paleontologię.

Henryk Arctowski – wielki badacz Antarktydy

Henryk Arctowski, wybitny polski geofizyk i podróżnik, dokonał przełomowych odkryć podczas swoich ekspedycji na Antarktydę. Jego badania nad lodowcami, oceanografią i meteorologią stanowiły podstawę dla dalszych badań polarnych. Wyprawa na statku Belgica, której był uczestnikiem, była pierwszą, która przeżyła zimę arktyczną, dostarczając cenne dane o tym surowym kontynencie.

Jego zamiłowanie do badań polarnych nie przeszkodziło mu także w badaniu arktycznej wyspy Spitsbergen. Henryk Arctowski był jednym z głównych propagatorów pogłębienia badań Antarktydy i marzył o tym, żeby Polacy także mieli tam swoją bazę badawczą. Jego osiągnięcia zostały docenione, a na Antarktydzie i Spitsbergenie nazwano wiele obiektów jego imieniem. Jego marzenia o polskiej stacji badawczej na Antarktydzie spełniły się w 1977 roku, kiedy to otwarto stację badawczą Henryka Arctowskiego na Wyspie Króla Jerzego.

Maria Czaplicka i podróże badawcze na Syberię

Maria Antonina Czaplicka, polska etnografka i geografka, pierwsza wykładowczyni antropologii w Oksfordzie i kierowniczka wyprawy na Syberię. Postać, o której niestety mało się mówi. Fotografowała, pisała książki i zgłębiała zwyczaje oraz języki różnych kultur.

Czaplicka podjęła odważną wyprawę do Syberii, gdzie prowadziła badania nad plemionami syberyjskimi, głównie dzięki umiejętności posługiwania się językiem rosyjskim. Jej prace naukowe zaowocowały publikacją książki „Aboriginal Siberia, a Study in Social Anthropology” w 1914 roku, która zdobyła popularność i zainteresowanie również poza kręgami akademickimi.

Kolejne podróże w 1914 roku, pozwoliły Czaplickiej na zgromadzenie cennych danych i materiałów etnograficznych. Dzięki setkom fotografii i notatek, które sporządzała podczas swoich wypraw jej badania i spostrzeżenia znalazły się w Pitt Rivers Museum. Po powrocie do Europy, Czaplicka objęła Katedrę Antropologii na Uniwersytecie Oksfordzkim, zostając jedyną kobietą wykładowczynią na tej uczelni. Jej wykłady poświęcone były kulturze Europy Środkowej, Wschodniej i Syberii.

Benedykt Dybowski – to on przebadał Bajkał

Benedykt Dybowski był lekarzem, badaczem Syberii i uczestnikiem powstania styczniowego. Jego prace w dziedzinie zoologii zostały docenione, jednak zaangażowanie w działalność patriotyczną spowodowało aresztowanie i skazanie na zesłanie do Syberii. Podczas zesłania, Dybowski prowadził badania przyrodnicze, głównie nad Bajkałem. Pomimo braku wsparcia naukowego, kontynuował swoje badania, odkrywając nowe gatunki ptaków i ryb. Praca nad limnologią i zoologią przyniosła mu uznanie w środowisku naukowym.

Po uzyskaniu amnestii powrócił do kraju, a następnie podjął wyprawę na Kamczatkę, gdzie kontynuował badania przyrodnicze. W Polsce został profesorem zoologii na Uniwersytecie Lwowskim i działał jako popularyzator darwinizmu. Podróże i badania Dybowskiego na Syberii i Kamczatce przyczyniły się do rozwoju wiedzy naukowej o tych regionach, a jego odkrycia zoologiczne przyniosły mu uznanie w świecie naukowym.

Mimo trudnych okoliczności, związanych z zesłaniem na Syberię, Benedykt Dybowski nie poddał się i kontynuował swoją pasję badawczą, jego życie było pełne wyzwań i przeciwności losu, ale Dybowski wykorzystał je jako okazję do odkrywania nowych tajemnic natury i dzielenia się nimi z innymi.